“Язык родной! Язык милый! Язык отца и матери!
Весь мир познав, язык родной, тебя я не истратил”
26 апреля исполняется 136 лет со дня рождения великого татарского народного поэта Габдуллы Тукая.
Солнце и луна.
В Гималаях, в выси, колыбель златая,
Там Солнце спит в ночь, от нас улетая.
А ветер, сон ему храня, укрывает,
Всю ночь колыбельную напевает.
Как Солнце пробуждается зарёй от сна,
Гор касаясь,ликует ветер сполна
По миру всему, резвясь, разлетаясь:
Вставайте! – поёт, искрясь, улыбаясь.
И Солнце в колыбели сменяет Луна,
Будто братья, и мама у них одна:
Спят и звезды там, незыблемо теснятся,
И словно птицы спящие, гнездятся.
Днём спит Луна в колыбели до заката,
И земля в ночь лучами вновь объята.
Солнце и Луна неразрывно, как братья-
Озаряют Землю в дружеских объятьях.
Капля страстной слезы.
Стал я слаб, от любви страдая,
Был смел, как Лев, и храбрый я!
Счастье, рок желаньям вопреки –
Где Хуман, меж брегов реки…
Вот-вот, и душа расплачется,
“Ах”-, боль души не спрячется.
И тайно, от любви сгорая –
Платим слезой, умирая!
(хуман – человек)
Горький опыт.
Одному, единственному другу
Поплачусь, никому другому.
Все печали души источаю,
Что я терял, о чём мечтаю.
Нежно жалеюще смотрит в меня,
Каждое слово чтя и ценя.
Мои глаза в глаза его глядЯ,
Словно видят сиянье, себя.
Из ниоткуда вдруг слышу голос:
“Не верь, друг -это ложный логос!
Наружному, на вид, влечению,
Не предавай, ты, значение.
Внешне сочувствием вроде горит,
Не знаешь, что у друга внутри.
В глазах твоих он излучает свет
Откуда тот луч – найди ответ:
Душа вся пречистая открылась,
Печаль ушла, тишь воцарилась.
Дух твой чистый, добром навеян,
Луч света тобой был посеян.
Не свой ли свет видишь, друга в глазах
Печаль свою в щеках и слезах…
Друга взгляд – ад зла бесконечности
Нет там любви, человечности!»
Ища голос я, из ниоткуда,
Зрю по сторонам, туда-сюда:
“Кто же ты, скажи мне, и откуда
Эй, дьявол ты, иль ангел, чудо?!»
“Ты обижен!”, – в ответ голос “статный”,
– “Моё имя- так горький опыт…”
(логос – слово)
Ай һәм кояш
Һималая тау өстендә алтын бишек,
Кояш йоклый һәр кич саен шунда тешен;
Җил төн буе йоклаганын саклап тора,
Тирбәтә һәм өстен-башын каплап тора.
Йокысыннан Кояш ничек уяндисә,
Җил шул вакыт җилбер-җилбер итеп исә;
Исә-исә бөтен дөнья буе китә:
Торыгыз! — ди,— уянырга вакыт җитә!
Торып чыккач шул бишектән Кояш агай,
Анда кереп йоклый инде энесе Ай:
Йоклый шунда йолдызлар да өелешеп,
Оядагы йоклап яткан кошчыклардай.
Каты йоклап Ай бишектә мәгърибкәчә,
Торып чыга, көлеп җиргә нурын чәчә;
Кояш һәм Ай — ике туган агай-эне —
Менә шулай дустлык берлән нәүбәтләшә.
Уяндисә — уянды исә.
Мәгърибкәчә — кояш баткангача.
Актык тамчы яшь
Бик юашлатты мине яшьрен сөюдән җан көю,
Бар иде булган чагым хәтта арысланнан кыю!
Һәр теләккә килде тәкъдирем белән бәхтем кире,
Мондый хәлгә сабриталмас, булса да адәм дию.
Инде күңлем кясәсеннән яшьне түкмәккә җитә
Уйлаган вакътымда аңсыздан килеп тә «һай!» дию.
Үлде рух яшьрен мәхәббәттән,— хафа юк үлсә дә,—
Нишлим, иркәм кәйфенә килгәч шулай бер җан кыю!
Сабриталмас — сабыр итә алмас.
Ачы тәҗрибә авазы
Сөям кайчакта бер-бер иптәшемне,
Аңар мин күрсәтәм күздә яшемне.
Кыйлам изһар аңар кайгы, моңымны,
Сөйлим бер-бер барымны һәм югымны.
Күренә ул мәхәббәтле күземә,
Куяр төсле бәһа һәрбер сүземә.
Алалмыйча теким күзне күзенә,
Чыгадыр балкыган нурлар йөзенә.
Килә шунда бер аваз әллә кайдан:
«Ышанма, дөньяда һәркемдә ялган!
Аның тик тышкы ягын син күрәсең,
Мәхәббәтле әһәмият бирәсең.
Тышыннан кызгану күрсәтсә дә ул,
Эчендә нәрсәләр ятканы мәҗһүл.
Әгәр күрсәң аның йөзендә нурны,
Бу нурга мәгънә бир син башка төрле:
Аңар син саф күңел берлән ышандың,
Эчеңдә кайгы, хәсрәттән бушандың.
Бушанды, пакь вә саф күңлең эчелде,
Тирә-якка шуның нуры чәчелде.
Йөзендә күргәнең нур иптәшеңнең
Нурыдыр саф күңел һәм күз яшеңнең.
Кара йөз ул, кара эч ул һаман да,
Мәхәббәт һәм кешелек юктыр анда!»
Менә шул чак тәмам мин аптырыйм да,
Аваз килгән тарафка бер карыйм да:
«Аваз! дим, иштеләсең, әйтче, кайдан?
Фәрештә кычкырамы яки шәйтан?!»
Җавабында аваз: «Син рәнҗемә, ди,
Минем исмем — ачы, карт тәҗрибә»,— ди.
Кыйлам изһар — ачып бирәм.
Мәҗһүл — билгеле түгел.
“ТУКАЙ” -Харис Абдрахманович Якупов – Советский, татарский и российский художник-живописец, педагог. Народный художник СССР. Лауреат Сталинской премии третьей степени, Государственной премии РСФСР им. И. Е. Репина, Республиканской премии имени Габдуллы Тукая.
Родился: 23 декабря 1919 г., Казань, РСФСР
Умер: 17 февраля 2010 г. (90 лет), Казань, Россия
#художественная_поэзия#нәфис_шигърият#Фойгт_Энзе_Нурислам#Харис_Якупов#Тукай#Татарстан#Казан#Русия
Автор публикации
